Ostatnimi czasy oczy świata skierowane są na Bliski Wschód, w tym również na Iran. Wszystko przez zamieszanie, które w rejonie robi Izrael  bezprawnie atakując sąsiadujące państwa. Jednak nie o tym dzisiaj będzie. François-Henri Désérable wstrzelił się w czasie wydając swój reportaż „Kruszenie świata. Podróż do Iranu”. Gdy ląduje na lotnisku w Teheranie, nie zdaje sobie sprawy, co go czeka. W planach ma wycieczkę śladami swojego mistrza Nicolasa Bouviera, autora „Oswajania świata”, który siedemdziesiąt lat wcześniej podróżował po Iranie.

François-Henri Désérable to francuski pisarz i podróżnik, rusza w samotną podróż przez ten fascynujący kraj, ale także pełen sprzeczności: piękna i strachu, gościnności i kontroli, duchowości i opresji. Iran w oczach autora to miejsce niebezpieczne i nieprzyjazne turystom, a jednak decyduje się tam pojechać – ryzykuje i lawiruje, próbując uchwycić istotę tego skomplikowanego świata. Kraj, do którego przybywa Désérable jesienią 2022 roku, to już zupełnie inne miejsce. Po śmierci Mahsy Amini, dwudziestodwulatki zakatowanej przez policję obyczajową za noszenie „niewłaściwego” stroju, Iran ogarnęły protesty. Kobiety zrzucają chusty i sprzeciwiają się dyktatorskiej władzy ajatollaha Chameneiego. Ulice zalewa fala wściekłych, protestujących Irańczyków. To państwo, w którym religijny fundamentalizm rządzących zderza się z nienawiścią bezsilnych obywateli i wielkim głodem wolności.

Co prawda ideą jego irańskiej posróży miało być podążanie śladami literatów, ale tak naprawdę idzie własną drogą – z odwagą, dystansem i przekorą. Rozmawia z buntownikami, oportunistami, zwykłymi obywatelami oraz z tymi, którzy popierają reżim. Désérable nie przychodzi z gotową tezą: włóczy się po uliczkach Teheranu, nawiązuje kontakty z ludźmi, przygląda się ich codzienności. Jedna z jego rozmówczyń nazywa Iran krajem o „popsutym DNA”. To właśnie ze spotkań z Irańczykami wyłania się tragiczna opowieść o państwie, które ma wspaniałą historię i mieszkańców, wyjątkową kulturę, w którym przeszłość uparcie walczy z teraźniejszością.

Reportaż „Kruszenie świata. Podróż do Iranu” nie da nam kompletnego, analitycznego i głębokiego obrazu Iranu. Autor raczej sygnalizuje, dotyka pewnych tematów i pokazuje, że są miejsca, gdzie czas się zatrzymał. To trochę taka sentymentalna podróż francuskiego pisarza podążającego śladami swojego mistrza. Z drugiej jednak strony to pokazanie tego, co dzieje się w Iranie po wydarzeniach z jesieni 2022 roku – opresji władz oraz determinacji Irańczyków do zmian i nie dać się uciszyć. Reportaż François-Henri Désérable’a popycha do poszerzania dalszej wiedzy i sytuacji w Iranie.

Za książkę dziękuję: