Może się wydawać, że Województwo Mazowieckie jest nudne i niczego tu nie ma. Ja też tak kiedyś myślałam. Okazuje się, że Mazowsze to prawdziwa skarbnica ciekawych i ważnych zabytków, w tym również zamków. Nie tylko Dolny Śląsk ma monopol na fortece 😉 Jednym z takich  miejsc są ruiny Zamku Książąt Mazowieckich w Czersku. Może zamek nie jest imponujących rozmiarów, ale robi wrażenie. Dzisiaj Czersk to niewielka miejscowość, ale w czasach książąt mazowieckich znajdował się tu najważniejszy – zaraz obok Płocka – ośrodek władzy na Mazowszu, uznawany za centrum militarne. W późniejszym okresie miejscowość Czersk stał się własnością królów polskich. O czasach świetności Czerska przypominają obecnie turnieje rycerskie, rekonstrukcje i pikniki historyczne. Wizyta na zamku to doskonały plan na kilkugodzinną ucieczkę z Warszawy.

Trochę o historii zamku

Zamek w Czersku jest jednym z najstarszych grodów Księstwa Mazowieckiego, umiejscowiony na cyplu wysokiej skarpy wznoszącej się nad doliną Wisły. Podobno już na przełomie XI-XII wieku istniał tu silny obronny gród kasztelański, broniący i odpierający najazdów litewskich wojsk. Wraz z kolejnymi wiekami, osada słowiańska ewoluowała. W XII wieku powstał tu kościół romański Św. Piotra. W XIII wieku Czersk stał się oficjalną siedzibą Książąt Mazowieckich z rodu Piastów. Czasy świetności Czerska przypadają na okres rządów Konrada Mazowieckiego, który doczekał się pięciu synów: Siemowita I, Konrada II, Trojdena, Simowita III oraz Konrada III Rudego. Po śmierci Konrada Mazowieckiego, w wyniku podziału Mazowsza powstało Księstwo Czerskie, którym rządzili jego synowie.

Gdy w 1526 roku tereny te zostały przyłączone do Królestwa Polskiego, zamek stał się własnością królewską. W tym też okresie nadbudowano cylindryczne wieże. Od 1547 roku zamek podlegał królowej Bonie, która nakazała renowację zamku – wymianę drewnianej zabudowy dziedzińca na murowaną. Powstały wtedy: tzw. rezydencja Bony, czyli pałac o wymiarach 10 x 30 metrów, zwany dworem Feliksa Parysa lub Wielkim Domem, a także Dom południowy. Od tego momentu forteca na moment stała się jej domem.

W czasie Potopu szwedzkiego, w 1656 roku, zamek w Czersku doznał poważnych zniszczeń. Wojska szwedzkie po doznaniu klęski od Stefana Czarnieckiego pod Warką, wycofując się, opanowały zamek i poważnie go zdewastowały. W latach 1762–1766 starosta czerski marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński podjął próbę remontu zamku (wtedy powstał most przez fosę) w celu umieszczenia w nim sądu grodzkiego i ziemskiego z archiwum. Jednak po III rozbiorze Polski i objęciu Czerska przez Prusaków mury zostały częściowo zburzone.

W latach 1907–1911 Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości sfinansowało pierwsze prace konserwatorskie. W 1915 roku w trakcie I wojny światowej zamek został uszkodzony podczas walk niemiecko-rosyjskich.

Zwiedzanie zamku

Zamek zbudowano na planie wyznaczonym przez obwód wałów dawniej istniejącego w jego miejscu grodu. Brama wjazdowa do zamku została zlokalizowana w wieży gotyckiej mierzącej 22 metry, zbudowanej na planie czworoboku. Niegdyś mieściła się w niej komnata burgrabiego.

Dwie wieże cylindryczne w czasach książąt mazowieckich miały wysokość murów obwodowych. Wieże te po przyłączeniu ziemi czerskiej do Korony w 1526 roku nadbudowano do dzisiejszej wysokości pomiędzy latami 1526-1547. Wieża południowo-zachodnia o wysokości 24 metrów miała wejście prowadzące z murów, a w jej przyziemiu znajdowała się cela więzienna.

W obrębie dziedzińca znajdowały się dwa murowane budynki. Mniejszy podłużny przylegał do muru od strony Wisły i miał jedynie dwa pomieszczenia. Drugi większy na prawo od bramy zbudowano w XIV wieku jeszcze w czasach funkcjonowania grodu, a następnie został rozbudowany na pałac o wymiarach 10 x 30 metrów w czasach, gdy Czersk pełnił rolę ośrodka dóbr owdowiałej królowej Bony Sforzy.

Do dzisiaj zachowane są większość murów zamku oraz wszystkie trzy wieże (Brama, Południowa i Zachodnia), z których można podziwiać malowniczą panoramę okolicy. Na terenie fortecy  znajdują się jedynie fundamenty kościoła zamkowego pod wezwaniem św. Piotra, bo murowana zabudowa z XVI wieku nie zachowała się.

Zamek w Czersku – atrakcje

Wizyta w zamku to nie tylko zwiedzanie wież, ale również, a może przede wszystkim wiele atrakcji, zarówno dla dzieciaków, jak i dorosłych.  W se­zo­nie ru­i­na wy­ko­rzys­ty­wa­na jest re­gu­lar­nie ja­ko miej­sce spot­kań grup re­kon­struk­cyj­nych, a na rozległym dzie­dziń­cu or­ga­ni­zo­wa­ne są po­ka­zy walk ry­cer­skich. Każdego roku w pierwszej połowie maja odbywa się tu Turniej Rycerski na Dworze Konrada Mazowieckiego, w sierpniu jest organizowana Noc Spadających Gwiazd, w pierwszej połowie września odbywają się Europejskie Dni Dziedzictwa, a na przełomie października i listopada można wziąć udział w Nocy Grozy. Latem w każdy weekend odbywają się różnego rodzaju imprezy.

Informacje praktyczne

• Adres: plac Tysiąclecia 1, Czersk
• Strona internetowa: https://zamekczersk.pl
• Godziny otwarcia: styczeń-luty oraz listopad-grudzień godz. 10.00-15.00 (poniedziałki nieczynne), marzec i październik godz. 10:00-17:00, kwiecień i wrzesień godz. 10:00-18:00, maj-sierpień godz. 10:00-20:00
• Cennik biletów:  1zł (poniedziałek), 15 zł normalny, 10 zł ulgowy (wtorek-piątek), 15 zł normalny, 10 zł ulgowy (weekend oraz święta), 17 zł normalny, 12 zł ulgowy w okresie 1.05-30.09
• Przy zamku jest bezpłatny parking.
• Na teren zamku można wejść z psem.

Wszystkie zdjęcia umieszczone w tym poście są moją własnością, chyba że zaznaczono inaczej. Kopiowanie i używanie bez mojej zgody jest zabronione.

Jeśli podobał Ci się mój wpis, albo czujesz się zainspirowana/y to zostaw komentarz lub lajka. Możesz także pomóc w rozwoju bloga niewielką wpłatą – symbolicznym kosztem kawy! Z góry dzięki! 🙂