O dramatycznych losach Warszawy nie trzeba się specjalnie rozpisywać. Wszyscy wiemy, co spotkało stolicę naszego kraju w trakcie okupacji niemieckiej – miasto zostało zrównane z ziemią podczas II Wojny Światowej. Chociaż miasto zostało odbudowane, to już zupełnie inne miejsce niż sto lat temu.

W Fabryce Norblina pojawiła się nowa wystawa, dzięki której przez chwilę można zatopić się klimacie przedwojennej Warszawy. Multisensoryczna wystawa Retro Warszawa oparta została na zrekonstruowanych cyfrowo materiałach archiwalnych. Przenosi nas do pełnego gwaru, muzyki i kolorów międzywojennej stolicy, wskrzeszając świat, który, jak się wydawało, odszedł bezpowrotnie. Dzięki innowacyjnemu systemowi projekcji 360 możemy zanurzyć się w codziennym życiu międzywojennej Warszawy, poczuć jej rytm, unikalny klimat i koloryt.

Miasto, które już nie istnieje

Przedwojenna Warszawa to prawdziwa legenda. Ponad 100 lat temu Warszawa nazywana była „Paryżem Północy”, „Małym Paryżem” albo „Perłą Północy”.

Przedwojenna Warszawa była inna od tej, którą znamy obecnie, a jednocześnie w obu tych odsłonach można dostrzec liczne podobieństwa. Warszawa z poprzedniego wieku była zaskakująca i nieoczywista. Z jednej strony na każdym kroku można było zauważyć blichtr, bogactwo i elegancję, a z drugiej – przejmującą biedę.

Kontrasty były widoczne również w zakresie oferty kulturalnej. W tym samym mieście, a nawet przy tej samej ulicy często można było znaleźć biedne, zadymione salki kinowe, w których zamiast ekranu wisiało prześcieradło, a także kina eleganckie, bogate, wyłożone marmurami, które nawet dziś uznalibyśmy za wyjątkowo ekskluzywne. Zależnie od preferencji, można było także wybrać kabarety przeznaczone dla wyższych scen oraz nielegalne sceny robotnicze, których repertuar był uważany za bardzo kontrowersyjny.

Przedwojenna Warszawa była centrum życia towarzyskiego. Nasi rodacy z tego okresu z pewnością potrafili celebrować codzienność i pielęgnować swoje kontakty społeczne. Bardzo lubianą rozrywką były tzw. popołudniowe koktajle oraz bale, na które tłumnie uczęszczały osoby należące do wyższych warstw społecznych.

Przedwojenna Warszawa to także miejsce wielokulturowe; największe skupisko ludności żydowskiej w Europie, centrum żydowskiego życia naukowego i kulturalnego. Społeczność żydowska była zróżnicowana pod względem ekonomicznym, politycznym i religijnym. Około jednej czwartej tej społeczności tworzyli Żydzi ortodoksyjni. Działała Żydowska Gmina Wyznaniowa, 400 synagog i domów modlitwy. Żydzi mieszkali głównie na Muranowie, Mirowie i Powązkach, wiele żydowskich rodzin mieszkało też na Pradze, Mokotowie, Ochocie czy Żoliborzu.

Spacer po przedwojennej Warszawie w Fabryce Norblina

Retro Warszawa to spacer pomiędzy ośmioma multisensorycznymi pokojami, a w każdej z kolejnych sal czeka na nas czterominutowa sekwencja wrażeń z miasta, które już nie istnieje. W trakcie spaceru po dawnej stolicy Polski, będziemy podziwiać ożywione fotografie, filmy, plakaty, pocztówki i ścieżkę dźwiękową oddającą klimat międzywojennej Warszawy. Fotografie – tam, gdzie to jest możliwe – zostały opatrzone podpisami, a wystawę kończy część edukacyjna zdanymi dotyczącymi Warszawy tamtego okresu.

• Sala I – Wprowadzenie
• Sala II – Widoki Warszawy
• Sala III – Mieszkańcy Warszawy
• Sala IV – Kroniki filmowe
• Sala V – Panorama Placu Piłsudskiego i synagogi na Tłomackiem
• Sala VI – Drugie oblicze Warszawy
• Sala VII – Fabryka Norblina
• Sala VIII – Kino Splendid i Aleja Sław

Warszawa 1916-1939 w liczbach

W okresie od 1916 do 1939 liczba ludności wzrosła z 945 200 w1920 roku do 1 289 000 w 1939 roku (dziś to niemal 2 000 000). Ponad 54% ludności stanowiły kobiety. Bogata mozaika etniczna Warszawy– mieszkali tu: Polacy, Żydzi, Rosjanie, Niemcy, Ukraińcy, Rumuni, Białorusini, Francuzi, Tatarzy, Estończycy, Łotysze, Czesi, Anglicy, Bułgarzy. Mieszkańcy posługiwali się wieloma językami: polskim, żydowskim ( jidysz), rosyjskim, białoruskim, ukraińskim, francuskim, niemieckim, mołdawskim, tureckim, tatarskim, fińskim.

Obecne były różne wyznania: rzymsko katolickie (67%), judaizm (30%), luterańskie, reformowane, anglikańskie, prawosławne, karaimskie, islam 65% mężczyzn i 34% kobiet było czynnych zawodowo. Robotnicy i rzemieślnicy stanowili 52% wszystkich pracujących mieszkańców stolicy, 18% to pracownicy umysłowi, a kolejne 18% – samozatrudnieni (dorożkarze, tragarze, inne wolne zawody).

W 1937 roku w Warszawie żyło około 9000 koni, 2100 krów, 1300 świń, 500 kóz i 100 owiec oraz bliżej nieznana liczba psów i kotów.

Warszawa zwiększyła swą powierzchnię ze 121 km kw. w 1916 do 142 km kw. w 1939 (ponad 530 km kw. obecnie, czyli niemal pięciokrotnie więcej).

Na przełomie lat ’20 i ’30 w Warszawie było 1800 ulic posiadających nazwy i wytyczonych w terenie. Łącznie miały one 780 kilometrów długości, z czego 485 kilometrów było wybrukowanych (62%). Dziś Warszawa ma ponad 5000 ulic o łącznej długości niemal 3 000 kilometrów.

W Warszawie działało 15 228 lamp ulicznych: 8 686 elektrycznych i 6 542 gazowe– 65% całej długości stołecznych ulic było oświetlonych, czyli 35% miasta, zwłaszcza peryferia, w nocy spowijała zupełna ciemność.

W 1938 roku w Warszawie spośród wszystkich warszawskich budynków mieszkalnych:

• 14% to domy jednorodzinne (tych przybywało najszybciej, 88% w latach 1921-38)
• 23,3% miało 2-5 mieszkań
• 53,8% miało od 6-50 mieszkań
• 8,9% miało 51 i więcej mieszkań

Retro Warszawa – czy warto wybrać się na wystawę?

Jak ja się cieszę, że coraz częściej możemy podziwiać multisensoryczne spektakle. Wystawa Retro Warszawa to fantastyczna podróż w czasie do przedwojennej Warszawy. W ośmiu salach możemy podejrzeć, jak toczyło się życie na ulicach ówczesnej stolicy. Serdecznie polecam wizytę w przedwojennej Warszawie. Faktycznie można przenieść się w czasie i poczuć się tam jak w dawnej stolicy naszego kraju. Chociaż uważam, że cena biletów za wstęp jest nieco wygórowana.

Przy okazji wizyty na wystawie można podziwiać odrestaurowane i bardzo klimatyczne wnętrza Fabryki Norblina, o której napiszę innym razem 🙂

Informacje praktyczne

• Adres: Fabryka Norblina poziom +2, Budynek Plater, ul. Żelazna 51/53, Warszawa
• Strona internetowa: https://artboxexperience.com/program/retro-warszawa
• Godziny otwarcia: 10:00 – 22:00
• Cennik biletów: normalny 45 zł (w tygodniu), 55 zł (w weekend); ulgowy (dzieci, młodzież ucząca się, studenci do 26 roku życia) 35 zł ( w tygodniu), 45 zł (w weekend); dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami (seniorzy powyżej 65 roku życia) 30 zł (w tygodniu), 40 zł (w weekend); rodzinny (do 2 dorosłych, do 3 dzieci) 105 zł (w tygodniu), 120 zł (w weekend); szkolny (dla klas do 30 osób) 35 zł/dziecko; dziecko poniżej 5 roku życia bezpłatnie

Wszystkie zdjęcia umieszczone w tym poście są moją własnością, chyba że zaznaczono inaczej. Kopiowanie i używanie bez mojej zgody jest zabronione.

Za zaproszenie dziękuję: