Kreta wydaje się być jednym z najbardziej tajemniczych miejsc w Europie. O taki wizerunek zadbała prastara cywilizacja, której początki sięgają legendy o królu Minosie. Do dnia dzisiejszego trudno jest wyjaśnić, jak to się stało, że kultura minojska osiągnęła tak wysoki poziom cywilizacyjny, ale to właśnie ta wyspa uznawana jest  za kolebkę europejskiej cywilizacji.

Starożytni Kreteńczycy mogli się szczycić faktem, że właśnie na ich ziemi na świat przyszedł najważniejszy ze wszystkich bogów greckiej mitologii – gromowładny Zeus. Pojawiają się również wzmianki o innych bogach przebywających na wyspie, m. in. Posejdona, herosa Herkulesa czy zwykłych śmiertelników, jak Dedal. Nie ma się co dziwić, że bogowie upodobali sobie Kretę. Otaczające wyspę wody błękitnego morza, bezchmurne niebo w kolorze akwamaryny, majestatyczne góry Idi czy też winnice i wiecznie zielone gaje oliwne sprawiają, że można w tym miejscu zakochać się bez pamięci.

W żyłach Kreteńczyków płynie minojska krew. O potędze ich przodków  świadczą współczesne wykopaliska, a w szczególności te w Knossos i Fajstos. Pozostałości wspaniałych pałaców do dziś zdumiewają i zadziwiają wiedzą i techniką ich konstruktorów. Późniejsza historia Krety nie jest tak jasna jak w okresie starożytności. Po epoce rozkwitu przychodzi nastaje czas wali i zmagań z kolejnymi najeźdźcami. Nic w tym dziwnego, gdyż wyspa kusiła swoimi walorami, a także znajdowała się  w strategicznym miejscu – na szlaku prowadzącym do Afryki. Po setkach lat okupacji, Kreteńczycy mogą wreszcie żyć w spokoju, według własnego tempa i zasad.

Właśnie tutaj, w kreteńskiej grocie we wnętrzu góry Dikte, miał się narodzić władca wszystkich bogów – Zeus. Pan Olimpu w pogoni za zaspokojeniem swojego pożądania, postanowił uprowadzić fenicka księżniczkę o imieniu Europa. Znudzony bóg szybko porzucił swoją kochankę wraz z ich wspólnym potomstwem, trzema synami: Minosem, Radamantysem i Serpedonem. Bracia podzielili się władzą, a każdy z nich kierował własnym pałacem: Knossos, Fajstos i Malii. Jednak po pewnym czasie Minos objął władzę na całej Krecie i ogłosił się jedynym, prawowitym królem. Poślubił piękną Pazyfae, córkę boga Heliosa, a w krótce przyszło na świat ich liczne potomstwo. Sielanka szybko się skończyła. Rozgniewany brakiem posłuszeństwa  króla Posejdon postanowił zemścić się na niewdzięcznym władcy. Zmieniając się w postać byka, rozkochał w sobie Pazyfae, która wkrótce urodziła syna. Nie było to normalne dziecko; posiadał ciało człowieka i głowę byka. Nadano mu imię Minotaur. Król Minos nakazał swojemu genialnemu konstruktorowi Dedalowi wybudować ogromny labirynt, by osadzić w nim dziecko swojej niewiernej małżonki. Wiele tekstów źródłowym mówi, że labirynt powstał na terenie pałacu w Knossos. Trudno nie zgodzić się z ta hipotezą, gdyż królewska rezydencja liczyła ponad półtora tysiąca pomieszczeń. Ponad tysiącletnia cywilizacja tego mitycznego okresu, na cześć króla Minosa  została nazwana minojską.

Pałac w Knossos

To obowiązkowy punkt na podróżniczej trasie Krety. Ruiny pałacu powstałego ponad 4 tys. lat temu możemy podziwiać w okolicach Iraklionu (Heraklionu). Do dnia dzisiejszego zachwyca odwiedzających doskonałością konstrukcji i rozmachem, z jakim został wybudowany. Poza pałacowymi pomieszczeniami, mieściły się tam również warsztaty i spichlerze zaopatrujące ponad 10 tys. mieszkańców.  Po zachodniej stronie pałacu znajdują się wykopane w ziemi okrągłe jamy, które pełniły funkcję spichlerzy na ziarno. Dalej znajduje się tzw. Dom Wschodni, czyli wystawny budynek, w którym zamieszkiwali zamożni mieszkańcy Knossos. Świadczą o tym potężne schody i kolumny. Idąc po schodach dojdziemy do komnaty, która początkowo uważana była za rezydencje królewskiej pary. Aktualnie uważa się, że w przeszłości było tam sanktuarium. Podążając dalej zaglądamy do sali tronowej i basenu lustralnego. Za nimi rozpościera się główny dziedziniec, który stanowił arenę minojskich obrzędów. Nieopodal mieściła się kaplica, skarbiec oraz schody prowadzące do królewskich komnat. Gdyby nie to, że ruiny pokryte były przez mech, roślinność i pył, nie przetrwałyby do czasów obecnych. Pierwszym poszukiwaczem, który rozpoczął poważne prace wykopaliskowe na tym terenie, był archeolog z Iraklionu, Minos Kolokairinos. W 1879 roku udało mu się wydobyć 12 pitosów. Po sukcesie jego odkrycia, rozpoczęła się prawdziwa wojna o stanowisko archeologiczne w Knossos – ubiegali się o nie Amerykanie, Francuzi, Niemcy i Anglicy.