Do Białegostoku wybierałam się jak przysłowiowa sójka za morze. Już w tamtym roku robiłam kilka podchodów, ale ostatecznie było mi nie po drodze. W tym roku postanowiłam, że w końcu pojadę na ten wschodni „kraniec świata”. I w pewną lipcową, upalną sobotę tak też zrobiłam. Głównym punktem mojej wycieczki był Pałac Branickich, nazywany „Wersalem Podlasia”.

Trochę wstyd, ale to był mój pierwszy raz w Białymstoku… No dobra – drugi, ale z poprzedniej wizyty nic nie pamiętam. Jakieś 16 lat temu pojechałam do Białegostoku w odwiedziny do mojej ówczesnej psiapsiółki, która wtedy tam studiowała. Wówczas nie byłam zainteresowana zwiedzaniem miasta, tylko innymi studenckimi rozrywkami… Poza tym – wtedy też – każde inne miasto poza Warszawą wydawało mi się gorsze i brzydsze… Myślenie tej naiwnej i nieobytej dziewczyny sprzed lat teraz mnie mocno bawi a jednocześnie wzbudza uśmiech godny pożałowania:)

Muszę przyznać, że Pałac Branickich to dziwny twór… Niby pałac, ale tak naprawdę to Muzeum Historii Medycyny i Farmacji oraz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Niby o tym wiedziałam prze wizytą, ale mimo wszystko moje zdziwienie nie miało końca. No bo jak w takim pięknym pałacu można zrobić sobie tego typu muzeum? I na dodatek jeszcze uczelnię medyczną? Powinna tu być raczej jakaś akademia artystyczna, studenci której docenią piękno i powagę miejsca. Ale co ja tam się znam, widocznie studenci medycyny również to doceniają 🙂 Jedno jest pewne – Pałac Branickich stanowi najpiękniejsze i najbardziej znane miejsce w Białymstoku, które każdego dnia przyciąga tłumy turystów. Chodźcie na zwiedzanie pałacu.

Historia Pałacu Branickich

Początki białostockiej rezydencji sięgają XVI wieku. Ówcześni właściciele Białegostoku – Wiesiołowscy wybudowali w miejscu dzisiejszego pałacu murowany dwór. Największy rozwój obiektu przypadł na wiek XVII i XVIII, na czasy rodu Branickich. Od lat 90. XVII w. Stefan Mikołaj Branicki rozpoczął przebudowę dworu w barokowy pałac. Jego syn – Jan Klemens Branicki kontynuował rozbudowę rezydencji dzięki czemu zaliczano ją do najpiękniejszych w Europie Środkowo-Wschodniej. Pałac otoczono rozległymi ogrodami i zwierzyńcami. Z ochotą przybywali tu europejscy królowie i książęta, a pałac zyskał miano „hotelu głów koronowanych”. W okresie swojej świetności Pałac Branickich odwiedzali najważniejsi ludzie tamtych czasów, w tym król Stanisław August Poniatowski. Pałac był również miejscem licznych balów, koncertów i innych wydarzeń towarzyskich.

Okres świetności zakończył się wraz z zaborem Rzeczpospolitej Polskiej. Najpierw w zaborze pruskim, a potem w rosyjskim, pałac zmieniał swoje funkcje. Ostatecznie w 1837 roku ulokowano w nim Instytut Panien Szlacheckich, co spowodowało liczne zmiany w architekturze pałacu i wyglądzie ogrodów. W czasie I wojny światowej rezydencję zamieniono w niemiecki szpital polowy, a w okresie międzywojennym na Urząd Wojewódzki i mieszkanie wojewody. Ostatecznie w 1944 roku pałac w 70 procentach został zdewastowany i spalony przez wycofujące się wojska niemieckie. A potem przez Armię Czerwoną. Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęto odbudowę Podlaskiego Wersalu i przeznaczono go na główną siedzibę nowo utworzonej Akademii Lekarskiej w Białymstoku.

Od 1950 roku Uniwersytet Medyczny w Białymstoku  jest właścicielem rezydencji. Pałac stanowi główną siedzibę białostockiej Uczelni, która prowadzi systematyczne prace remontowo-konserwatorskie zmierzające do przywrócenia rezydencji XVIII-wiecznej świetności. Poprzez liczne inicjatywy kulturalne takie jak Noc Muzeów czy Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki, pałac spełnia funkcje naukowo-dydaktyczne oraz doskonale wpisuje się w życie artystyczne miasta.

Architektura Pałacu Branickich

Pałac Branickich w Białymstoku jest zaliczany do najpiękniejszych realizacji barokowej architektury w tej części Europy. Mecenat hetmana Jana Klemensa Branickiego doprowadził w XVIII wieku do tego, że białostocki pałac zyskał miano „Polskiego Wersalu” lub „Podlaskiego Wersalu” lub „Wersalu Północy”. Pałac Branickich składa się z głównego budynku oraz licznych oficyn, pawilonów i budynków gospodarczych. W trakcie jego przebudowy w XVII wieku główną inspiracją dla architektów była architektura pałacowej Francji. Barokowe założenia widoczne są w bryle budynku do dnia dzisiejszego. W XIX wieku zmieniono jednak rokokowy wystrój pierwszego piętra głównego korpusu, ale do barokowych założeń powrócono  po wojnie.

Pałac powstał na planie odwróconej litery U, a korpus główny na planie prostokąta łączy się ze skrzydłami bocznymi kolumnowymi galeriami. Wejście znajdujące się na elewacji ogrodowej zwiastuje kolumnowy portyk z balkonem. Samo zdobienie elewacji pałacu jest symetryczne i osiowe, a przy tym bogato zdobione – rzeźbami, balustradami oraz pilastrami. Ale tym, co rzuca się w oczy jest rzeźba Atlasa dźwigającego glob ziemski.

Zwiedzanie Muzeum Historii Medycyny i Farmacji

Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB zostało oficjalnie powołane 31 maja 2011 roku przez Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku – prof. dr hab. Jacka Niklińskiego. Gromadzenie eksponatów muzealnych z zakresu historii medycyny ma na uczelni dłuższą tradycję. W 1994 roku na Wydziale Lekarskim UMB została powołana Samodzielna Pracownia Historii Medycyny i Farmacji. Od początku jej istnienia gromadzono zbiory związane z historią medycyny i farmacji. Głównym celem Muzeum jest pokazanie regionalnej historii medycyny i farmacji na tle przemian ogólnokrajowych i ogólnoświatowych. Zgromadzone eksponaty pochodzą z terenu województwa białostockiego – w jego historycznych i międzywojennych granicach.

W Muzeum zostały zaprezentowane również eksponaty związane z historią medycyny, a najstarsze z nich pochodzą z XVIII wieku. Wśród nich należy wymienić: wyposażenie gabinetu stomatologicznego z przełomu XIX i XX wieku, szpitala polowego, gabinetu lekarskiego z początku XX wieku. Wszystkie eksponaty stanowią historyczne świadectwo funkcjonowania lecznictwa na obszarze dawnego Pogranicza Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Niezwykle cenne eksponaty stanowią pamiątki rodzinne związane z działającymi na tym terenie lekarzami, stomatologami, aptekarzami.

Zwiedzanie pałacowych wnętrz

Wnętrza pałacu to bogato zdobione sale, które zachwycają swoją elegancją i przepychem. Sień Wielką z klatką schodową, Apartamenty Izabeli Branickiej, Pokoje Złote, Jadalnię, Aulę Wielką i Kaplicę – to tylko kilka pomieszczeń, do których możemy zajrzeć. Znaczna większość sal jest niedostępna dla zwiedzających, gdyż obecnie zajmuje je rektorat Uniwersytetu Medycznego. W udostępnionych wnętrzach dominują złocenia, marmury i wspaniałe dekoracje stiukowe. Sala Balowa, z imponującym plafonem i kryształowymi żyrandolami, była miejscem wystawnych przyjęć i balów. Sala Kolumnowa, z rzędami eleganckich kolumn, pełniła funkcję reprezentacyjną, a Sala Rycerska była miejscem spotkań i narad wojennych.

Największe wrażenie bez wątpienia robi Aula Magna, która powstała z połączenia dawnej sali balowej i jadalni. Kolorystyka auli utrzymana jest w bardziej pastelowych tonacjach niż przed liftingiem. Odrestaurowano też wiszące na ścianach obrazy, odmalowano ściany, położono nowe złocenia i wyremontowano parkiet. Z aulą sąsiaduje kaplicę, w której modliła się niegdyś Izabela Branicka. Po jej rekonstrukcji odtworzono ołtarz, latarnię i kopułę kaplicy, ozdabiając je wzorowanymi na siedemnastowiecznych sztukateriami. Na ołtarzu stoi współczesna kopia figury Czarnej Madonny z hiszpańskiego klasztoru Montserrat. Na uwagę zasługuje również klatka schodowa z rzeźbami dwóch atlantów podpierających schody.

Zwiedzanie ogrodu

Pałac wchodzi w skład zespołu pałacowo-parkowego. Oprócz barokowej budowli zespół zawiera ogród dolny i górny, w stylu angielskim i francuskim. Francuska część, zaplanowana na rzucie czworoboku, z licznymi klombami i fontannami, leży bezpośrednio przy pałacu. Zdobna część angielska, czyli ogród dolny, urozmaicona jest natomiast licznymi pawilonami, altankami, a także posągami, tematycznie nawiązującymi do mitologicznych bóstw.

W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzą również pałacowe dziedzińce, arsenał z oficyną i Pawilon z Orłem. Na wejściu do zespołu wzrok przykuwa Brama wielka, inspirowana łukiem triumfalnym, bogato zdobiona między innymi herbem rodu Branickich (czyli złotym Gryfem).

Informacje praktyczne

• Adres: ul. Jana Kilińskiego 1, Białystok
• Strona internetowa: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
• Godziny otwarcia: poniedziałek – nieczynne; wtorek – piątek, godz. 10:00-17:00; sobota-niedziela, godz. 9:00-17:00
• Cennik biletów: trasa I: 30 zł (normalny), 20 zł (ulgowy); trasa II: 25 zł (normalny), 15 zł (ulgowy)
• Czas zwiedzania trasy nr I to 90 minut, a trasy nr II to 60 minut.
• Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, a usługa przewodnicka wliczona jest już w cenę biletu.
• Ważna informacja: płatność tylko gotówką.
• Przed wizytą najlepiej zrobić rezerwację telefoniczną, ponieważ obowiązuje limit miejsc. Przychodząc bez rezerwacji trzeba mieć na uwadze, że o danej godzinie możemy nie wejść.

Za zaproszenie dziękuję:

współpraca barterowa

Wszystkie zdjęcia umieszczone w tym poście są moją własnością, chyba że zaznaczono inaczej. Kopiowanie i używanie bez mojej zgody jest zabronione. Jeśli chcesz coś wykorzystać, zapytaj 🙂

Jeśli podobał Ci się mój wpis, albo czujesz się zainspirowana/y to zostaw komentarz lub lajka. Możesz także pomóc w rozwoju bloga niewielką wpłatą – symbolicznym kosztem kawy! To nie tylko wsparcie, ale i dodatkowa motywacja.
Z góry dzięki! 🙂