Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego. Czy to najpiękniejsza uczelnia w Polsce?

Wrocław znajduje się w czołówce moich ulubionych miast. Nie zliczę, ile razy byłam w stolicy Województwa Dolnośląskiego, ale chyba nigdy nie nasycę się tym miastem. Myślę, że kiedyś mogłabym zamieszkać we Wrocławiu. Za każdym razem rozkoszuję się nim na nowo i odkrywam coś fascynującego. Nie inaczej było przy okazji mojej ostatniej wizyty w tym mieście. Zastanawiam się, ile razy przeszłam obok głównej siedziby Uniwersytetu Wrocławskiego i obfotografowałam tę piękną złoto-niebieską Bramę Wschodnią. Na pewno za każdym razem, gdy goszczę we Wrocławiu. W końcu stwierdziłam, że to czas wstąpić do środka, do Muzeum znajdującego się w jego wnętrzach i sprawdzić, czy faktycznie Aula Leopoldina jest tak piękna, jak mówią.

Uniwersytet Wrocławski – czy to najpiękniejsza uczelnia w Polsce?

Uniwersytet Wrocławski to najważniejsza uczelnia na Dolnym Śląsku, która liczy ponad 300 lat. Budynek głównego gmachu jest nie tylko skarbnicą wiedzy, ale też wielkim zabytkiem miasta, a zarazem ciekawą atrakcją do odwiedzenia. Chociaż w budynku nadal uczą się studenci, to niektóre sale Uniwersytetu są także dostępne do zwiedzania. Uczelnia szczyci się kilkoma ważnymi absolwentami – studiowało lub pracowało tam 11 laureatów Nagrody Nobla. Jednym z nich jest polska pisarka Olga Tokarczuk, która otrzymała tę prestiżową nagrodę w 2019 roku.

Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego powołane zostało do życia w dniu 6 sierpnia 1992 roku, w wyniku przekształcenia Oddziału Zbiorów Muzealnych Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego w samodzielną jednostkę ogólnouczelnianą. Muzeum mieści się w głównym budynku uniwersyteckim, barokowym gmachu projektu Krzysztofa Tauscha, usytuowanym nad brzegiem Odry. Jego sylwetka architektoniczna, wzbogacona wspaniałym wystrojem rzeźbiarskim i malarskim, zaliczana jest do najcenniejszych zabytków barokowych w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej.

Brama Wschodnia – wrota do świata pełnego niezwykłości

Przechadzając się wokół Uniwersytetu Wrocławskiego, pierwsze co rzuci nam się w oczy to piękna niebiesko-złota brama. Nazywana Bramą Wschodnią, prowadzi do sieni przejazdowej gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego. Wyróżnia się bogatą ornamentyką, charakterystyczną dla sztuki regencyjnej.Układ kompozycyjny ornamentowych aplik na skrzydłach drzwi imituje bramę kraty ogrodowej z porastającą ją wicią roślinną. Efekt głębi wzmacnia ornament po bokach, który imituje słupy bramne oraz kratownica naśladująca bruk. Dopełnieniem jest płaski ornament kraty ogrodowej z bardzo plastyczną, porastającą ją roślinnością. Całość uzupełniają maska i znak jezuitów – fantazyjnie spleciony inicjał IHS z krzyżem i trzema gwoździami. Wysokość bramy, łącznie z zamkniętym łukiem wynosi 513 cm, a szerokość 312 cm.

Sale wystawowe Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego – bogata kolekcja uczelnianych obiektów

Zwiedzanie budynku zaczynamy od sal wystawowych, które znajdują się na parterze. Muzeum ma profil historyczny, a jego zbiory w przeważającej mierze są poświęcone szeroko pojętym dziejom uczelni – począwszy od XV wieku do chwili obecnej. Najstarsze zbiory mają jeszcze metrykę Akademii Leopoldyńskiej, większość pochodzi jednak z okresu późniejszego, po 1811 roku. Zbiory muzealne porozstawiane są w trzech salach:

Sala im. Romana Longchampsa
Sala im. Stefana Banacha
Sala Pod Filarem

Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego posiada w swoich zbiorach: instrumenty naukowe (XV-XX w.), rzeźbę (XVIII-XIX w.), meble (XVIII-XX w.), rzemiosło artystyczne (XVIII-XX w.), malarstwo (XVIII-XX w.), grafikę (XIX-XX w.), fotografię (XIX-XX w.) i druki ulotne związane z historią uczelni – począwszy od XVIII stulecia po czasy współczesne. Do najcenniejszych obiektów muzealnych należą berła: rektorskie i fakultetu teologicznego, które są wykonane z repusowanego srebra, częściowo pozłacanego, a ozdobionego kryształem górskim i turkusami przez złotników wrocławskich E. Grische i Ch. Plackwitza w 1702 roku. Unikatowy jest także strój rektorski pochodzący z drugiej połowy XIX wieku, składający się z czerwonej aksamitnej togi ozdobionej haftowanym wzorem neobarokowym. Uzupełnieniem stroju jest secesyjny pozłacany łańcuch rektorski wykonany przez złotnika wrocławskiego a ufundowany w 1911 roku z okazji 100-lecia Uniwersytetu. Wśród zgromadzonych w Muzeum obiektów na szczególną uwagę zasługuje zbiór instrumentów astronomicznych (m.in.: astrolabium z XV wieku, globus nieba z XVI wieku, zegar słoneczny z XVII wieku, cyrkiel Galileusza z 1665 roku) będących pierwotnym wyposażeniem uniwersyteckiego Obserwatorium Astronomicznego oraz obiekty związane z działalnością korporacji studenckich.

Aula Leopoldina – najbardziej reprezentacyjna część uczelni, która przyciąga tłumy

Nie oszukujmy się – to właśnie ta sala przyciąga najwięcej turystów. Nie ma się co dziwić, bo jest przepiękna. To największa i najbardziej reprezentacyjna część głównego gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego. Wzniesiona w latach 1728-1732 wraz z całym kompleksem budynków uniwersyteckich, otrzymała swoją nazwę na cześć cesarza Leopolda I, fundatora Uniwersytetu. Z całą pewnością jest to cenny i unikatowy zabytek świecki późnego baroku. Pokryta została kolorowymi freskami Johanna Christopha Handkego z Ołomuńca. Twórcą rzeźb figuralnych był Franz Joseph Mangoldt, znany artysta wrocławski rodem z Moraw, zaś ornamenty sztukatorskie i marmoryzację wykonał włoski mistrz Ignazio Provisore. Aula to jedyne w Polsce z tak dobrze zachowanym świeckim wnętrzem barokowym z pełnym wystrojem, na który składa się iluzjonistyczne malarstwo ścienne. To bez wątpienia najpiękniejsze miejsce w całym budynku uniwersyteckim.

Wnętrze Auli odczuwa się jako niepodzielną całość, zachowującą idealną równowagę form architektonicznych, rzeźby i malarstwa. Ciepłe barwy fresków znakomicie stanowią harmonię z elementami architektury w różnych odcieniach brązu, białymi rzeźbami i złoconą ornamentyką. Oryginalne barokowe wyposażenie stanowi doskonałe dopełnienie wnętrza. W tym wnętrzu można zatracić się w poczuciu rzeczywistości. Mi z cała pewnością byłoby trudno skupić się na wykładach w takiej sali. Aula Leopoldina, znana jest również ze wspanialej akustyki, już od samego początku istnienia Uniwersytetu gromadziła społeczność akademicką w uroczystych i ważnych chwilach życia uczelni. Aktualnie aulę można zwiedzać, chociaż nadal jest wykorzystywana podczas ważnych uroczystości uniwersytetu. Wnętrze auli podzielone jest na 3 części: Podium, Audytorium oraz emporę muzyczną, która stoi na filarach. Zdobi ją balustrada z popiersiem Jana Antoniego Schaffgotscha, czyli ówczesnego starosty Śląska. Aula znajduje się na I piętrze głównego gmachu Uniwersytetu.

Oratorium Marianum – koncertowa sala z barokowym wystrojem

Sala ta stanowi niezłą konkurencję dla Auli Leopoldina. Oratorium Marianum z równie bogatym jak Aula barokowym wystrojem i wyposażeniem, pierwotnie była kaplicą zakonną, którą wybudowano w latach 1728-1741. Jeszcze w czasie budowy strop sali zawalił się, przez co trzeba było zmienić projekt i zwęzić pomieszczenie. Po sekularyzacji zakonu jezuitów i powołaniu Uniwersytetu w 1811 roku wnętrze przekształcono w koncertową Salę Muzyczną, a przez pewien czas pełniła również funkcję sali audytoryjnej. Dziś to również bardzo reprezentacyjna sala, zdobią ją tęczowe łuki, kolumny, rzeźby anielskich chórów oraz piękne freski. W latach 2013-2014 drezdeński malarz Chistoph Wenzel odtworzył freski przywracając sali dawny blask. Przyznam, że sala jest równie imponująca, ale jednak mój zachwyt pozostaje nad Aulą Leopoldina 🙂

Schody Cesarskie – polichromii ciąg dalszy

Stare Schody Cesarskie prowadzą na Wieżę Matematyczną, której pomieszczenia stanowią dzisiaj przestrzeń ekspozycyjną Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego, a taras widokowy umożliwia turystom rozkoszowanie się panoramą tego pięknego miasta. Samo przejście przepięknie zdobionymi schodami jest ciekawym doświadczeniem i wprawia w zachwyt. Klatka schodowa ozdobiona jest barokowymi malowidłami – są to polichromie o treści alegorycznej.

Wieża Matematyczna – świetny punkt widokowy na miasto

Na ostatnim piętrze budynku uniwersyteckiego znajduje się tajemniczo brzmiąca Wieża Matematyczna. To dawne Obserwatorium Astronomiczne, z końca XVIII wieku. Założył je w 1791 roku eksjezuita Longinus Anton Lorenz Jungnitz, profesor wrocławskiej Leopoldiny, zapalony przyrodnik, fizyk i astronom. Skonstruował samodzielnie wiele instrumentów do wyposażenia obserwatorium: teleskopy, lustra i maszyny. Na najwyższej kondygnacji wieży znajduje się meridiana, czyli linia południkowa. Jest to idealnie pozioma linia biegnąca wzdłuż lokalnego południk wytyczoną w posadzce linią południkową, która zachowała się do dnia dzisiejszego w idealnym stanie. Wrocławska meridiana jest jedyną linią południkową w Polsce – wyznacza południk lokalny 17 stopni, 2 minut i 5 sekund długości geograficznej wschodniej. Utworzenie wrocławskiego Obserwatorium łączyło się z gwałtownym rozwojem nauk przyrodniczych, a przede wszystkim astronomii, opartej na systematycznej obserwacji. Aktualnie w Wieży możemy podziwiać ekspozycje związaną z szeroko rozumianą astronomią. Znajdziemy na niej m.in. kolekcję zegarów słonecznych, przyrządy do pomiarów czy tablice z wyliczonymi już pomiarami.

Na ostatniej kondygnacji wieży znajduje się taras widokowy, z którego rozpościera się piękna panorama miasta. Co prawda, nie jest to jakaś znacząca wysokość, bo Wieża liczy 42 metrów, ale za to dostrzeżemy z niej wszystkie obiekty, w tym wieże kościołów i współczesne wysokościowce. Widok na Stare Miasto i Wyspę Słodową robią wrażenie. W czterech kątach tarasu znajdują się rzeźby symbolizujące dyscypliny akademickie: Medycyna – trzyma w dłoniach laskę oplecioną wężem Eskulapa, Temida – wagę i papieską tiarę, Filozofia – cyrkiel i globus, a Teologia krzyż i księgę.

Informacje praktyczne

Adres: pl. Uniwersytecki 1, Wrocław
Strona internetowa: Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Godziny otwarcia: maj-wrzesień, poniedziałek-piątek, godz. 10:00-17:00, sobota-niedziela, godz. 10:00-18:00, w środy nieczynne; październik-kwiecień, poniedziałek-niedziela, godz. 10:00-16:00, w środy nieczynne
Cennik biletów: 4 sale (Aula Leopoldina, Oratorium Marianum, Wieża Matematyczna, wystawa): 20 zł (normalny), 16 zł (ulgowy), 40 zł (rodzinny: 2+2); 3 sale 18 zł (normalny), 14 zł (ulgowy), 2 sale 16 zł (normalny), 12 zł (ulgowy).
Ostatnie bilety sprzedawane są na 30 minut przed zamknięciem.
Szacowany czas zwiedzania to około 1,5-2h.

Wszystkie zdjęcia umieszczone w tym poście są moją własnością, chyba że zaznaczono inaczej. Kopiowanie i używanie bez mojej zgody jest zabronione.