Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu. Z wizytą w domu wybitnego Polaka

Mikołaj Kopernik wielkim człowiekiem był, nikt nie ma co do tego wątpliwości. To właśnie on „wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię”. Jest autorem wywrotowej na tamte czasy teorii heliocentrycznej, która zakłada, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie na odwrót. Z resztą – nikomu nie trzeba przedstawiać sylwetki Mikołaja Kopernika. Każdy z nas od najmłodszych lat wie, kim była ta wybitna postać, „nasz” człowiek, ten Wielki Polak. To jeden z najwybitniejszych naukowców wszech czasów. Urodził się w Toruniu i tam właśnie znajduje się dom, w którym przyszedł na świat. Dzisiaj ten budynek jest interaktywnym muzeum, które opowiada historię życia astronoma i jego rodziny, do którego zaglądają turyści nie tylko z Polski, ale z całego świata.

Kilka słów o Mikołaju Koperniku

Wyżej napisałam, że Kopernik był wybitnym astronomem. Jednak to nie wszystkie tytuły, jakimi się szczycił. Był również matematykiem, ekonomistą, lekarzem i… duchownym! Typowy człowiek Renesansu 🙂 Przyszedł na świat 19-stego lutego 1473 roku, w jednym z domów należących do rodziny Koperników, właśnie w Toruniu. Jego ojciec był zamożnym kupcem pochodzącym z Krakowa, zaś matka wywodziła się z rodu Watzenrode. Mikołaj był najmłodszym dzieckiem w domu – miał troje rodzeństwa. Naukę rozpoczął w szkole przy kościele świętych Janów. W wieku 18 lat wyjechał na studia w Akademii Krakowskiej. Od 1492 roku studiował astronomię w Bolonii, a od 1501 prawo i medycynę w Padwie. Natomiast w 1503 roku na stałe wrócił do Polski, na konkretniej na Warmię. Przez kilka kolejnych lat przebywał w Lidzbarku Warmińskim, gdzie był sekretarzem i lekarzem swojego wuja i biskupa warmińskiego. W 1510 roku postanowił osiedlić się we Fromborku, gdzie prowadził obserwacje astronomiczne i pisał swe główne dzieło. „O obrotach sfer niebieskich” sprawiło, że przeszedł do historii jako wybitny uczony. Wprowadził do nauki nowożytnej teorię heliocentryczną, co dokonało przełomu i wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych w dziejach ludzkości, nazywaną przewrotem kopernikańskim. Dzieło ukazało się drukiem w Norymberdze w 1543 roku. W tym samym roku, 24 maja, Kopernik zmarł we Fromborku i został pochowany w tamtejszej katedrze.

Dom Mikołaja Kopernika – hanzeatycka perełka w sercu Torunia

Dom Mikołaja Kopernika to jedno z ważniejszych miejsc na mapie miasta, które wprost są związane z naszym wybitnym astronomem. Nie można go pominąć w trakcie eksplorowania Torunia. Dzisiaj znajduje się tam muzeum poświęcone życiu i rodzinie astronoma, a także historii życia mieszczan w mieście w średniowieczu. Rodzinny dom Mikołaja Kopernika, w którym spędził pierwsze 18 lat swojego życia znajduje się w pięknej, późnogotyckiej kamienicy. To przykład powszechnego w kręgu hanzeatyckim tzw. domu-składu, który stanowi jeden z najcenniejszych zabytków nie tylko w skali Torunia, ale także Europy Środkowej.

Dom Kopernika aktualny wygląd otrzymał w XV wieku. Fasada kamienicy ozdobiona jest ostrołukowym portalem, ceglanymi fryzami i pionowymi wnękami, w których namalowano charakterystyczne dla średniowiecznego Torunia dwubarwne wzory. Dom – podobnie jak w innych miastach hanzeatyckich – pełnił w czasach Kopernika jednocześnie funkcje mieszkania i magazynu. Na parterze od strony ulicy znajdowała się wysoka sień z kątem kuchennym, klatką schodową i nadwieszoną drewnianą izdebką. W tylnym trakcie mieścił się niższy i mniejszy pokój, nad którym ulokowana była jeszcze jedna izba, używana zazwyczaj jako sypialnia dla całej mieszkającej tu rodziny. Wszystkie inne pomieszczenia, w tym również obszerne piwnice, używane były w średniowieczu do przechowywania żywności i towarów handlowych.

Obecnie wewnątrz tej i sąsiedniej – również gotyckiej – kamienicy znajduje się oddział toruńskiego Muzeum Okręgowego noszący nazwę Dom Mikołaja Kopernika. W kamienicy należącej w XV wieku do rodziców astronoma, podziwiać można odtworzony średniowieczny układ wnętrz i ich wystrój z okresu od XV do XVIII wieku.

Dom Mikołaja Kopernika – zwiedzanie

Ekspozycja dotyczy trzech tematów: nauki dawnej i współczesnej, życia w średniowiecznej kamienicy mieszczańskiej oraz życia i twórczości Mikołaja Kopernika. Zwiedzanie rozpoczyna się w piwnicy kamienicy obserwacją nieba w czasach najdawniejszych, gdzie poznajemy m.in. starożytne obserwatoria i dążenia do poznania i wykorzystania kosmosu, rozumienie uniwersum przez człowieka w średniowieczu oraz zmiany w postrzeganiu Ziemi i kosmosu zachodzące w dobie wielkich odkryć geograficznych w XV w.

Dalej trasa zwiedzania wiedzie do kamienicy większej. Tamtejsza ekspozycja pokazuje wnętrza mieszczańskie i życie codziennie mieszczańskiej rodziny w późnogotyckim hanzeatyckim domostwie. Rozpoczyna ją jednak dział poświęcony rodzinie Mikołaja Kopernika, potem przechodzi w kulturę materialną średniowiecznego i nowożytnego Torunia. Poruszany tu też temat nauki w czasach nowożytnych oraz aranżację pracowni uczonego doby nowożytnej. Natomiast na najwyższym poziomie kamienicy, z oryginalną średniowieczną więźbą dachową możemy zobaczyć krótki mapping 3D, który otwiera dach budynku i odsłania gwiaździste niebo.

Idąc dalej trasą zwiedzania przechodzimy ponownie do kamienicy mniejszej, gdzie też czekają sale eksponujące życie i działalność Mikołaja Kopernika. Jedna z nich, całkowicie zaciemniona, rozświetlona jedynie hologramem, poświęcona jest opus magnum –„De revolutionibus orbium coelestium”. Drugie pomieszczenie zaś opowiada o recepcji dzieła Kopernika – potępienie, z jakim spotkało się odkrycie astronoma, pokazane zostało symbolicznie poprzez płonącą szklaną podłogę i ściany. Na zakończenie poznamy Kopernika jako medyka i ekonomistę.

Czy warto zajrzeć do Domu Mikołaja Kopernika?

Wizyta w Domu Mikołaja Kopernika jest ciekawym i wartościowym przeżyciem. Muzeum jest połączeniem klasycznej wystawy w gablotach, meblami i strojami z formami interaktywnymi – hologramami, nagraniami, panelami dotykowymi. Takie połączenie tradycyjności z nowoczesnością. Wszystko jest przemyślane i odpowiednio zaaranżowane. Poza tym sama świadomość, że przebywamy w miejscu, w którym dorastał tak wybitny człowiek jak Mikołaj Kopernik wywołuje gęsią skórkę, ale w pozytywnym znaczeniu tego słowa 🙂

Informacje praktyczne

Adres: ul. M. Kopernika 15/17, Stare Miasto, Toruń
Strona internetowa: Dom Mikołaja Kopernika
Godziny otwarcia: w sezonie (od 1 maja do 30 września): od wtorku do niedzieli w godz. 12-18; poza sezonem (od 1 października do 30 kwietnia) od wtorku do niedzieli w godz. 10-16
Cennik biletów: normalny 22,50 zł, ulgowy 17,50 zł, audioprzewodnik (opcjonalnie) 11 zł. W czwartki wstęp bezpłatny.
Ostatnie wejście do Muzeum godzinę przed zamknięciem.
Na zwiedzenie należy zarezerwować sobie ok. 2 godziny.

Wszystkie zdjęcia umieszczone w tym poście są moją własnością, chyba że zaznaczono inaczej. Kopiowanie i używanie bez mojej zgody jest zabronione.